Out of Context - for Pina

In Out Of Context zoekt regisseur Alain Platel verder naar een bewegingstaal die verbonden is met het onbewuste, het willekeurige, het ongecontroleerde.
Het bewegingsmateriaal bestrijkt het hele gamma van dyskinesie en dystonie, of in mensentaal: van spasmen, stuipen, tics. Van de kleinste bewegingen met de mond, klappen met de tanden, uitsteken van de tong, met de ogen knipperen, fronsen, over grimassen, bewegingen met de vingers alsof iemand denkbeeldig piano speelt, korte rukjes met de ledematen, romp, bekken of hoofd en schokkerige bewegingen van buik en middenrif tot dronkemansgang, omvallen, en een uitgelezen selectie 'silly walks'.

Kleine tics en grote uithalen wisselen vliegensvlug af. Rusteloos en nerveus. Platel heeft zich lang verzet tegen de benaming 'choreograaf' maar komt er langs een andere weg toch bij uit. 'Chorea' is immers een medische term die verwijst naar aantastingen van het zenuwstelsel. Schokkerige bewegingen en gebrekkige coördinatie zijn er de symptomen van.
Daarmee grijpt Platel terug naar zijn verleden als orthopedagoog. Hij werkte met motorisch en meervoudig gehandicapte kinderen en ontdekte zo hij de schoonheid en de emotionele kracht van de afwijking.

Alain Platel doet daarvoor een beroep op virtuoze dansers. Want hij is niet zozeer geïnteresseerd in het onbewuste an sich als wel in de spanning tussen het arsenaal aan ongecontroleerde bewegingen en klassieke bouwstenen van choreografie zoals het synchroon (in dezelfde tijd) uitvoeren van dezelfde bewegingen. In die 'entre-deux', dat spanningsveld tussen onbewust en superbewust, opent zich een ruimte die niet alleen de regisseur interesseert, maar ook en vooral de dansers waar hij nu toch al een tijdje mee werkt.

'Ook al zijn er lijnen te trekken van continuïteit in de bewegingstaal, de titel Out Of Context roept ook de verwachting op van 'anders'. Wat is er anders?
Out Of Context heette aanvankelijk zo omdat het niet vertrekt van een vooraf vastliggend muziekstuk, zoals het geval was met vsprs, gebaseerd op Vespro de la Beata Vergine van Claudio Monteverdi, of pitié!, een bewerking van de Mattheuspassie van Bach.
De muziek voor Out Of Context is het wrakhout geworden van een paar eeuwen, aangespoeld als resten menselijke beschaving. De menselijke stem staat centraal in pogingen om tot (re)constructie en communicatie. De micro is er het verlengde van. Af en toe komen we niet verder dan wat gefluister, geneurie, gebrul.

In vsprs vond religieuze extase een equivalent in fysieke extase met als hoogtepunt de schokkerige choreografie op het 'Magnificat' uit de Mariavespers. In pitié! stond het lijden centraal, en de (on)mogelijkheid om dat te delen met anderen. De vraag die de ploeg voor Out Of Context bezighield: kan je bewegingsmateriaal dat zo verbonden is aan 'pijn' en 'gebrek' en 'gemis' inzetten voor iets anders. Een documentaire over pianist Glenn Gould zette de ploeg op weg naar een vreugdevoller invulling.

Out Of Context situeert zich in een mentale ruimte. Geleidelijk aan werd het 'a trip down memory lane'. Een duik in de krochten van het menselijk bestaan: op zoek naar de wortels van kindheid en prehistorie. Naar iets tussen mens en dier, naar een soort harmonie die voorbij gaat (of vooraf gaat, al naargelang) aan de dualiteit tussen mooi en lelijk, goed en kwaad, ik en gij, individu en gemeenschap. Op zoek naar een toestand waarin alles vloeibaar wordt.
In die zin is Out Of Context een soort ritueel, een bijeenkomst waarin mensen op zoek gaan naar een essentie die ze niet vinden, maar ondertussen maken ze iets mee wat ze niet gezocht hebben maar wat hen wel getransformeerd achterlaat.

Hildegard De Vuyst, dramaturg (jan 2010)